Original title:
Studium dvojhvězd s akrečními disky
Translated title:
A study of binary stars with accretion disks
Authors:
Chadima, Pavel ; Harmanec, Petr (advisor) ; Krtička, Jiří (referee) ; Mourard, Denis (referee) Document type: Doctoral theses
Year:
2011
Language:
eng Abstract:
[eng][cze] This thesis contains spectroscopic analyses of two unusual binaries with circum- stellar disks - β Lyr and ǫ Aur. Several hundred optical spectra were processed and analyzed for both binaries which led to several original findings. For β Lyr, it was a discovery of a weak shell spectrum originating in a disk pseudophotosphere and a hidden satellite spectrum, present only during eclipses, which arise from additional absorption of the primary light passing through the gaseous envelope around the secondary. For ǫ Aur, it led to the discovery of the apparent multiperiodic line vari- ability occuring during the current eclipse with a dominant and common period of 66d .21 and to an explanation of complex Hα line profiles during the eclipse which is again caused by an additional absorption of a primary light in an atmosphere of a dark disk around a secondary. Also rich series of radial velocity measurements and photometric observations were collected and used to determine a new precise orbital solution for ǫ Aur. Further, a hydrodynamical and a radiative modeling of a discontinuous mass transfer in a close binary system was carried out which resulted in a formation of an elongated disk with a slow prograde revolution, demonstrated itself by double emission Hα line profiles that exhibit V/R variations.Tato disertační práce obsahuje spektroskopické analýzy dvou neobvyklých dvojhvězd s diskem kolem jedné ze složek - β Lyr a ǫ Aur. Několik stovek optických spekter bylo zpracováno a analyzováno pro obě dvojhvězdy, což vedlo k několika původním výsledkům. Pro β Lyr jde o objev slabého spektra pocházejícího z pseudofotosféry disku a skrytého satelitního spektra, přítomného pouze během zákrytu, které je způsobeno dodatečnou absorpcí světla primáru procházejícího skrze plynou obálku kolem sekundáru. V případě ǫ Aur vedly analýzy k objevu zjevné multiperiodické proměnnosti spektrálních čar během zákrytu s hlavní společnou periodou 66d .21 a dále k objasnění komplexních profilů čáry Hα během zákrytu, které jsou opět způsobeny dodatečnou absorpcí světla primáru v atmosféře tmavého disku okolo sekundáru. Pro ǫ Aur bylo též získáno velké množství měření radiálních rychlostí a fotomet- rických měření, které byly pouzity na výpočet nového přesného orbitálního řešení této dvojhvězdy. Dále pak bylo provedeno hydrodynamické a "zářivé" modelování diskrétního přenosu hmoty mezi složkami blízké dvojhvězdy, což vedlo k vytvoření eliptického disku s pomalou prográdní rotací. Profil Hα čáry...
Keywords:
stars: individual: β Lyr; ϵ Aur - stars: binaries: eclipsing - stars: emission-line - accretion disks; hvezdy: individiualni: β Lyr; ϵ Aur - hvezdy: dvojhvezdy: zakrytove - hvezdy: emisni cary - akrecni disky
Institution: Charles University Faculties (theses)
(web)
Document availability information: Available in the Charles University Digital Repository. Original record: http://hdl.handle.net/20.500.11956/47144